«S'occupai
da tia
charn da dents.»
Marco Tresch (40) saveva strusch insatge davart la parodontitis cura che ses dents han cumenzà a tramblar. La malsogna ha gì consequenzas per el. Cun sia istorgia vul el sensibilsar autras persunas e sustegnair la prevenziun.
«I m’ha custà surmuntar da tschertgar ina parodontologa. Al cumenzament ma sun dumandà, tge ch’i porta quai. Ma la Dr. Stöcklin-Wasmer ha pudì ma persvader. Cuntut: Igl veseva a l’entschatta insumma betg bain ora. Ella m’ha dentant fatg curascha e ditg che jau possia puspè daventar cuntent cun mes dents. Uschia hai jau acceptà la tractament plain speranza. E propi poss jau dir che jau ma sent bain oz cun mes dents.
Medi da dents tar il qual ch’jau era pazient avant ha adina puspè ditg a mai ch’jau haja questa malsogna. Da la parodontitis era la discussiun. El m’ha supplitgà da tschertgar ina media spezialistada. Ma cunquai che jau n’hai betg sentì dolurs, na ves jau nagin senn en ina tractament speziala. Pertge dar ora blers daners, hai jau sa dumandà. Cura che lura mes dents han cumenzà a tramblar sin in culp, hai jau gì tema. Oravant tut ha mia mamma cumbattì adina cun problems da dents. Jau saveva gia da quest temp ch’il malsogna sa lascha erendar.
Davart mia parodontitis era gia avanzada, cura che jau hai cumenzà cun la tractament. Jau hai stuì laschar extrahì sis dents. Fortuna en la disfortuna: Igl sa tractava da dents da giuaden senza ils quals ins po sa furmar insatge bain en la vita quotidiana. Suenter sun jau stuì suttametter mumbers da intervenziuns chirurgicas. Las bacterias che han manà a l’inflamaziun cronica da la gengiva e pia a tastgas da gengiva èn vegnidas allontanadas. Er ina restabilì da tessìda ch’era vegnida attatgada tras las bacterias ha stuì vegnir fatga.
La Dr. Stöcklin-Wasmer m’ha ditg ch’jau pateschia dad ina parodontitis greva. Cuntut che la diagnosa era nauscha, sun jau engraziaivel per quest’infurmaziun. Sco pazient èsi agidond sch’il medi da dents discurra en moda chapibla senza far diever d’ina lingua da specialist. Tut tge ch’ella m’ha ditg, hai jau pudì chapir.
Tge ch’jau hai savens stimà è il tun. Jau era gia da quest temp ferm fumer. Tar la parodontitis sa mussa il fimar sco in ristg – sco ch’jau hai emprendì pli tard. Tuttina m’ha la media spezialistada betg fatg renfatschas, ella m’ha mai dà l’impressiun ch’jau saja sez responsabel per la malsogna. Vi il cuntrari: Jau sun adina vegnì motivà da tegnair netto e tgirar mes dents. I dat instructurs, ins m’ha mussà precis co ch’jau duai sbassar ils spazzins da dents cun broschinas adattadas e m’ha dà in spazzin da bucca.
Il fimar è adina puspè stà in tema. Jau sun vegnì conscient che mia sanadad da dents stat per gronda part en mes mauns. La moda e maniera co ch’ins ha tractà mai ha gì in effect positiv sin mes cumportament. Jau sun daventà cler che jau vuleva impedir a tut pretsch la perdita da dapli dents. Uschia hai jau pudì cuntanscher l’impossibel e reducir il consum da cigarrettas sin il minimum. Forza spetg jau a pli tard da sutar da fimar del tutto. Jau ma di: pass per pass.
En general ma sent jau oz bler meglier che avant il tractament. Perquai che mes tastgas da gengiva purulentas èn ids davent, hai jau betg pli flaivur da bucca. Er ils problems da circulaziun ch’eran vegnids chaschunads tras l’inflamaziun cronica d’onnas èn ids davent, uschia che jau sun puspè activ en sport. Ultra da quai fatsch jau attenziun ad in nutriment saun. La Dr. Stöcklin-Wasmer aveva propi raschun: Jau hai sviluppà plaschair vid mes dents.
Jau chat quai impurtant ch’ils medis da dents fan attent sin la parodontitis e tramettan spert ils pazients tar in spezialist per dents. Sche jau avess savì dapli davart la malsogna e sias consequenzas, fissi jau gia pli baud ida tar ina spezialista. A tut quels che pateschan da bluttada da gengiva u flaivur da bucca vul jau dir: protegi vos precius dents e lascha tractar Vus immediat.»
Dr. Christin Stöcklin-Wasmer s’engascha per l’enzennament tempriv da la parodontitis – perquai che gengiva sauna è qualitad da viver, di la media spezialistada.
En Svizra patescha prest la mesadad da la populaziun da parodontitis. Pertge è questa malsogna uschè derasada?
La parodontitis na chaschuna naginas dolurs. Perquai laschan bleras pazientas e pazients betg tractar sasezzas. Savens vesain nus las persunas pertutgadas pir cura che la malsogna è gia avanzada.
Co po quai vegnir midà?
La Societad svizra per parodontologia (SSP) dat gronda paisa a la sensibilisaziun. Nus faschain lavur d’enzennament e vulain animar la glieud ad agir. Igl è impurtant ch’ils medis da dents tractants fan attent las persunas pertutgadas sin la parodontitis e tramettan els il pli spert pussaivel tar ina pratica spezialistada. Quai reusseschi dentant mo, sche las pazientas ed ils pazients èn infurmads davart la malsogna ed acceptan in tractament.
Co pon ins enconuscher la parodontitis?
Segns clers èn bluttada da gengiva e flaivur da bucca ch’è chaschunada tras las tastgas da gengiva inflamadas e per part purulentas. En il decurs vinavant cumenzan ils dents a tramblar.
Tge consequenzas ha ina parodontitis betg tractada?
Sper in sentiment nunagreabel en la bucca smanatscha a lunga vista la perdita da dents. Las consequenzas èn dentant pli vastas. Ina parodontitis betg tractada ha effects grevs sin la sanadad. I sa tracta d’in’inflamaziun cronica en il corp che sveglia il sistem d’immunitad.
Tge munta quai?
La parodontitis po a lunga vista manar a problems cardiovasculars, cor infarct, apoplexia u diabetes. Ultra da quai han mammainduras cun parodontitis in ristg pli aut per naschientschas prematuras. Recerchas pli novas mussan che er Alzheimer e pulmonitis pon cumparair. Cun in tractament ciblà vegn ins uschia betg mo a far insatge bain per ils dents, mabain er a reducir il privel dad esser pertutgà dad ina da las malsognas cronicas las pli derasadas.
Ulteriuras infurmaziuns e glista dals meds da dents spezialisads per parodontologia: parodontologie.ch.